Fatih Karahan bu hafta sonu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanlığı’na atanırken, piyasalar kararı memnuniyetle karşıladı. Dolar/TL 30,5 ve euro/TL 32,8 seviyelerinde kalmayı sürdürürken borsa olumlu bir seyir izledi. Piyasalar, vergi değişikliğinin faiz oranlarının düşürülmesi yönünde siyasi bir tercih anlamına gelmediği, dolayısıyla para politikasında herhangi bir değişiklik olmayacağı görüşünde.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, eski TCMB Başkanı Hafize Gaye Erkan’ın “ailesini koruma arzusunu” gerekçe göstererek görevden almak istediğini açıklamasının ardından hafta sonu Karahan’ı göreve atadı.
Merkez Bankası’nın yeni Başkanı Fatih Karahan, ilk açıklamasında enflasyon görünümünde herhangi bir bozulmaya izin vermeyeceklerini belirterek, sıkı para politikasının devam edeceği mesajını verdi. Karahan’ın kendi tavsiyesi doğrultusunda atandığını vurgulayan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Karahan ve grubuna tam destek verdiklerini belirtti.
DW Türkçe’ye konuşan Kırklareli Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan Alçın, Hafize Gaye Erkan’ın yerine Fatih Karahan’ın TCMB Başkanlığı’na getirilmesinin, seçim sonrası Merkez Bankası’nın ortaya koyduğu politikada bir değişiklik yaratmayacağı görüşünde.
Kırklareli Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan AlçınFotoğraf: Privat
Görev değişikliğinin piyasa beklentileri doğrultusunda gerçekleştiğini belirten Alçın, “Bu değişiklik geçen haftanın başından beri ekonomi lobilerinde konuşulmaya başlandı. Öte yandan Mehmet Şimşek’in bunu göstermeye çalıştığını da anlıyoruz. Süreçte aktif rol alıyor. Enflasyon oranıyla ilgili açıklamaları da bir anlamda bunu gösteriyor. Merkez Bankası Başkanı.” “Liderin kim olduğunun öneminden ziyade piyasaya ‘mevcut ekonomi politikası devam edecek’ mesajını vermeye çalışıyorlar. Piyasanın bu mesajı almaya hazır olduğunu görüyoruz” diyor.
Faiz oranı 36,5 puan arttı
Peki Fatih Karahan’a ekonomik durum nasıl miras kaldı?
Türkiye’de sekiz aydır uygulanan nakit sıkılaştırma adımlarına rağmen enflasyondaki yükseliş devam ediyor.
Genel seçimlerin ardından Haziran ayından bu yana siyasi faiz oranını 36,5 puan artıran TCMB, son toplantısında faiz oranını yüzde 45’e yükseltti.
Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) bugün açıkladığı enflasyon rakamlarına göre aylık enflasyon Ağustos ayından bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Ocak ayında tüketici fiyatları asgari fiyat artışları ve vergi düzenlemelerinin etkisiyle Aralık ayına göre yüzde 6,70 oranında arttı. Yıllık enflasyon ise yüzde 64,86 olarak belirlendi.
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, Ocak ayı enflasyonunun süreksiz etkiler nedeniyle yükselerek yüzde 6,7’ye ulaştığını belirtti. “Ocak ayında enflasyona büyük ölçüde yansıyan bu etkilerin enflasyonun ana eğilimini etkilemesini beklemiyoruz” diyen Şimşek, şöyle devam etti:
“Şubat ayından itibaren aylık enflasyonun ciddi oranda düşeceğini öngörüyoruz ve tahminimiz doğrultusunda hareket edeceğiz. Yılın ikinci yarısında yıllık enflasyonda ciddi bir düşüş göreceğiz. Fiyat istikrarının sağlanması temel önceliğimiz.”
“Üst sınırı seçim süreci belirleyecek”
“Hafize Gaye Erkan’ın enflasyon sorunu ve çözümüne yönelik zayıf faaliyetleri yeni yönetimde de devam edecek” diyen Prof. Dr. Sinan Alçın’a göre enflasyonun temel riski, yerel seçim sürecinde mali gevşemenin düzeyi.
Hafize Gaye Erkan, yaklaşık 8 ay boyunca Merkez Bankası Başkanlığı görevine devam edebildi. Fotoğraf: Arif Hudaverdi Yaman/Andalou/picture Alliance
Seçim dönemindeki mali gevşemenin bütçe açığının öngörülen 2,7 trilyon lirayı ne kadar aşacağını ortaya çıkaracağını, yani enflasyonun yıl içinde yükselebileceği üst sınırı belirleyeceğini belirten Alçın, “Dolayısıyla, Ekonomi yönetimini düşündüğümüzde ister Merkez Bankası üzerinden ister Hazine ve Maliye Bakanlığı üzerinden olsun enflasyonla mücadele konusuna “Bütün bakış açısını değiştirmesi gerekiyor” diyor.
İsim değiştirerek enflasyonla mücadele edilemeyeceğini, enflasyonla mücadelenin sıkı para politikasını destekleyecek daraltıcı maliye politikasıyla desteklenmesi gerektiğini vurgulayan Alçın, “Şimdilik perspektif olarak ekonomi yönetiminin bundan uzak olduğunu görüyoruz. Her ne kadar para politikası faiz oranlarını artırarak enflasyonu belli bir düzeye kadar düşürmeye çalışsa da.” “Maliye politikası kısmında çok gevşek bir politika izleniyor. Buradaki gevşeklik vergi kısmından kaynaklanmıyor. Kamu harcamalarının disiplininde sorun var” diyor.
“Mali disiplin sorunu var”
Politika faizindeki artışların enflasyonu anında düşüremeyeceğini, faiz artışlarının ise gecikmeli etki yaptığını belirten Alçın, asıl sorunu “mali disiplinsizlik” olarak tanımlıyor.
“Dolayısıyla bu tarafın güçlendirilmesi gerekiyor. Çünkü aksi takdirde 6 delikli kovayı istediğiniz kadar suyla dolduramazsınız” diyen Alçın, şöyle devam etti: “Dolayısıyla burada politika faizini artırmak kredi artışına neden olur. toplumun geniş kesimleri için kart veya bireysel kredi faiz oranları, küçük işletme sahipleri için ise kredi maliyetlerinin artması.” “Öte yandan kamu kendi harcamalarını kısıtlamadığında gelir transferi oluyor. Bu da gelir eşitsizliğini artıran bir faktör.”
“Harekete pek yer yok.”
DW Türkçe’ye konuşan Beykoz Üniversitesi Öğretim Görevlisi Prof. Dr. Evren Bolgün, mevcut ekonomik ortamda yeni başkan Fatih Karahan’ın hareket edebileceği pek yer olmadığını söyledi.
Beykoz Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cihan BolgünFotoğraf: Privat
Merkez Bankası’nın politika faizini en az ekim ayına kadar yüzde 45 seviyesinde sabit tutmasının beklendiğine işaret eden Bolgün, mayıs ayında enflasyonun yüzde 72-73’e çıkacağını, piyasa anketlerinde yıl sonu enflasyon beklentisinin yüzde 42 olduğunu belirtiyor. yüzde ve dolar kuru beklentisi ise 40 TL. . Bolgün, 2023’te büyümenin muhtemelen yüzde 4 civarında olacağını ancak 2024’te yüzde 3’e düşeceğini belirterek, “Büyümeye bağlı olarak cari açık azalacak. Ancak dış ticarette çok fazla daralma olacağını düşünmüyorum. Ticaret açığı 225 milyar dolar civarında kalacak. Portföy yatırımları çok zayıf.” .Gaye Erkan tarafında da etkili olduğunu düşünüyorum. Yurt dışı ziyaretlerinden pek bir şey çıkmadı. Borsa ve tahvillere küçük bir giriş yaşandı. Doğrudan yatırımlar yabancılara konut satışı şeklinde devam etse de enflasyonla birlikte buna olan talep azaldı. Dolayısıyla yeni Başkan çok rahat hareket edebilir, “Bunun yapılabileceği alan yok” diye ekliyor.
Döviz Korumalı Mevduatlar çözümlenmeyi bekliyor
Döviz Korumalı Mevduat (KKM) hesaplarındaki 80 milyar dolara yakın paranın çözülmesi gereken temel sorunlardan biri olduğunun altını çizen Bolgün, son 5-6 haftada KKM’lerden çıkışların döviz cinsinden yön değiştirdiğini ifade ederek, Merkez Bankası’nın döviz rezervlerinin azaldığını belirterek, “Bu nedenle politika faizini düşürmeyin” dedi. “Marj kalmayacağını düşünüyorum. Merkez Bankası Başkanı büyük olasılıkla seçimler yapıldıktan sonra Mart ayı sonuna kadar mevcut durumu korumaya çalışacak” diyor.
TCMB son toplantısında bir hafta vadeli repo faizini yüzde 45’e düşürürken, enflasyonun düşmesi için gereken nakit sıkışıklığı seviyesine ulaşıldığını belirterek, sıkılaştırma döngüsünün tamamlandığı mesajını verdi.
Karahan’ın göreve gelmesinin ardından TCMB zorunlu karşılıklarda yeni bir adım attı. TCMB, TL mevduat ve KKM hesapları için tesis edilen ve bir aydan uzun vadeli zorunlu karşılıklara üçer aylık dönemler itibarıyla faiz uygulanacağını duyurdu. TCMB, yurt içinde yerleşik gerçek kişiler için de KKM süresini uzattı.
Masraf nedeniyle turistler de balığa ve ekmeğe yöneldi.
Bu resmi görüntülemek için lütfen JavaScript’i etkinleştirin ve HTML5 videoyu destekleyen bir web tarayıcısına geçmeyi düşünün
Sinan Alçın’a göre Merkez Bankası, faiz artışlarında yavaşlayacak olsa da, bazı kredi kalemleri ve kredi kartı kullanımına kısıtlamalar da dahil olmak üzere kredi piyasasını düzenlemeye yönelik adımlar atmaya devam edecek.
Enflasyon iddiaları artabilir
TCMB enflasyon tahminleri, yıllık enflasyonun yılın ortalarına doğru yüzde 70-75’e ulaşacağını, ardından 2024’ü yüzde 36 seviyesinde tamamlayacağını gösteriyor. Ancak ekonomistler, Fatih Karahan’ın bu hafta perşembe günü sunacağı ilk enflasyon raporu toplantısında tahminlerin yukarı yönlü güncellenmesini bekliyor.
Evren Bolgün, “Merkez Bankası’nın bu yıl sonu enflasyon beklentisi yüzde 36, Perşembe günkü enflasyon raporunda muhtemelen yukarı yönde revize edecek. Çünkü enflasyonu yüzde 72-73’lerden düşürmek için faizleri yeniden hızlı bir şekilde artıracak” dedi. yüzde 36’ya yükseldi.” “Gereklidir. Mevcut faiz oranı yeterli değil” diyor.
Nisan-Mayıs aylarında enflasyonun yüzde 80’i aşacağını öngören Alçın, “Ben iyimser bir iddiayla bu oranın yıl sonunda yüzde 60’lara çekilebileceğini düşünüyorum. Mevcut tablo bunu gösteriyor.”
Fatih Karahan kimdir?
TCMB’nin internet sitesinde yayınlanan özgeçmişine göre, kariyerine 2012 yılında New York Merkez Bankası’nda ekonomist olarak başlayan Karahan, 2022 yılına kadar aynı kurumda İşgücü ve Ürün Piyasası Araştırmaları Başkanı ve para politikası danışmanı olarak görev yaptı. Karahan Daha sonra Amazon’da kıdemli ekonomist olarak göreve başlayan Karahan, Kasım 2022’de Amazon’a baş ekonomist olarak atandı. Karahan, 28 Temmuz 2023’ten bu yana TCMB Başkan Yardımcısı olarak görev yapıyordu.
DW Türkçe’ye sansür olmadan nasıl erişebilirim?
